maandag, februari 13, 2006

Voorbereidingen



Wat neem je mee als je (minimaal) een half jaar in Oekraïne gaat wonen? Een helehoop Indische kruiden, een pot sambal badjak, een liter ketjap, een paar pond oude kaas, vacuüm verpakt. Een dikke jas, veertien paar schoenen en een hoop boeken. Ik verzamel met het oog op mijn vertrek sinds een paar maanden literatuur van schrijvers uit de regio. Ik was altijd zo gericht op Angelsaksische literatuur dat er nog een enorm gebied braak ligt. Tot nu toe verzamelde ik Bulgakov, Paustovski (Vroege Jaren), Gogol (Avonden op een dorp bij Dikanka en Mirgorod), Isaac Babel (Rode Ruiterij) maar ook een moderne roman getiteld ‘A short history of tractors in Ukranian’ van Marina Lewycka.

Anna Achmatova werd geboren in Odessa en studeerde in Kiev.
Ze wordt beschouwd als de grootste Russische dichteres.

Veel (vertaalde) Oekraïense dichters ken ik niet veel behalve de nationalistische dichter Taras Shevchenko waar ontelbare straten, pleinen en scholen naar zijn vernoemd. Zijn beroemdste gedicht begint met een zin in de trant van: Als ik dood ben/begraaf mij dan in mijn geliefde Oekraïne. Vond ik meteen minder interessant. Een Roemeense die haar jeugd in Moskou doorbracht raadde mij aan om de poëzie van Osip Mandelstam, Marina Tsvetajena en Anna Achmatova te lezen. Ze blijken nauwelijks nog te vinden in Nederlandse vertaling. Maar bij Uitgeverij Plantage, waar je online boeken kunt bestellen, is nog een verzamelbundel te krijgen met twee van die drie dichters plus Nikolaj Goemiljov. Mandelstam, Achmatova en Goemiljov behoorden tot het Akmeïsme, een stroming uit de Russische dichtkunst die heldere, aardse en directe poëzie voorstond. Daar kan ik mij wel in vinden. De tweetalige bundel heet ‘Het zesde zintuig’ en is volgens de uitgever een selectie uit de belangrijkste Russische poëzie van de twintigste eeuw. De gedichten werden door een hele club mensen vertaald, waaronder Karel van het Reve.

Bij mijn speurtochten naar Russische (of uit voormalige Russische staten afkomstige) literatuur maak ik veel gebruik van het fenomenale internetantiquariaat, Antiqbook . De database van Antiqbook ontsluit zelfs de meest obscure Amsterdamse antiquariaten (achterafstraat, alleen ’s middags open, bestiert door oude vrouw + kat). Wie beweert dat ouderwetse eruditie en nieuwe technologie elkaar in de weg zitten moet maar eens op deze site gaan kijken. Ik bestelde langs deze weg de memoires van Nadezhda Mandelstam. Zij was getrouwd met de dichter Osip Mandelstam en leerde tijdens de Stalin terreur zijn volledige oeuvre uit haar hoofd opdat het later nog gepubliceerd kon worden. Wat een toewijding! Ook heb ik mij laten vertellen dat haar boek Memoires, over het leven met Mandelstam, een van de meest lucide biografieën ooit geschreven. Ik ben benieuwd.

Daarom maar een mooi gedicht van Mandelstam uit de, vandaag per post gearriveerde, bundel ‘Het zesde zintuig.’ Lekker zwelgend in treurnis.

Leningrad

Terug in de stad mij tot tranen bekend,
In het merg, in het bloed tot het laatste moment.

Je bent weer terug, dus vreet je meteen
Door de levertraanmist van de avonden heen.

Zorg dat je de dag van december herkent,
Boosaardige teer is met eigeel gemengd.

Petersburg! En mijn sterven wordt uitgesteld:
Ik heb nog zovelen niet opgebeld.

Petersburg! Ik heb menig adres in mijn boek
Waarmee ik de stem der gestorvenen zoek.

Ik woon driehoog achter in kommer en kwel,
En schrik me te pletter bij iedere bel.

Terwijl ik mijn dierbare gasten verwacht,
Rammel ik aan mijn deurketting iedere nacht.

(Vertaling: Vertaalgroep Leidse Slavisten)

posted by Tonkinson @ 14:18

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.5 Netherlands License.