Een te korte en ook wel lange uitleg over de actuele politiek die nogal teruggrijpt op de geschiedenis...
‘Hoe zit het nou met Pukkeltje en Vlechtje?’ vroeg mijn vriendin Marije weken geleden toen ze in Kiev op bezoek was. Ze heeft haar eigen ezelsbruggetje bedacht om de twee bekendste politici van de Oranje Revolutie uit elkaar te houden. Drie maanden na de verkiezingen in maart hebben Joesjtsjenko (Pukkeltje) en Timosjenko (Vlechtje) vorige week eindelijk een nieuwe coalitie kunnen vormen, samen met de socialisten. Veel Europeanen vragen zich af waarom dit zo ingewikkeld was en waarom de partij van Joesjtsjenko zo’n nederlaag heeft geleden bij de laatste parlementaire verkiezingen. Het antwoord hierop is een lang en ingewikkeld verhaal dat ons ver terugvoert in de geschiedenis van Oekraïne. Lees verder.Kort en uiterst simpel gezegd zijn er in dit land drie grote politieke blokken te onderscheiden die corresponderen met drie regio’s: West, Midden en Oost-Oekraïne. In het Westen is de pro-Europese, liberale Joesjtsjenko populair. Zijn regio viel tot aan de Tweede Wereld Oorlog onder Pools en Oostenrijks-Hongaars bewind. Er zijn hier sterke nationalistische sentimenten maar men ziet zichzelf ook als Europees, in tegenstelling tot het oosten van het land dat zich meer met Rusland identificeert. Het communisme werd in West-Oekraïne pas na 1945 opgelegd door de Sovjets.
Het tweede politieke blok is grotendeels pro-Timosjenko en correspondeert met het midden van Oekraïne, tot aan de Dniepr-rivier. Dit was ooit het land van de Oekraïense nationalisten pur sang, het land van onafhankelijke boeren op vruchtbare Tsjernosem grond, waar de Kozakken ofwel de eerste Oekraïens-nationalistische vrijheidsstrijders woonden en waar de het merendeel van de mensen (behalve in de steden) Oekraïens als voertaal hebben. Zij beschouwen, net als de West-Oekraïeners, het Russisch als de taal van de overheerser.
Het derde politieke blok is grotendeels pro-Janoekovitsj, die de Partij van de Regio’s heeft gevormd en nauwe banden nastreeft met Rusland. Janoekovitsj is erg populair ten oosten van de Dniepr-rivier. Deze regio is vanaf de 18e eeuw tot 1991 onafgebroken onder Russisch bewind geweest en werd vanaf de 19e eeuw steeds dichter bevolkt door met name Russische immigranten die gingen werken in de beginnende industrie en mijnbouw. De voertaal hier is Russisch en de mensen hier voelen een grote affiniteit met Rusland. Veel bewoners verlangen terug naar de relatief stabiele Sovjeteconomie en sociale voorzieningen. Janoekovitsj belooft in ieder geval een beter sociaal stelsel en ook de herinvoering van het Russisch als officiële taal, naast het Oekraïens dat maar door weinig oosterlingen wordt gesproken maar wat nu wel de officiële voertaal is in het onderwijs en bij de overheid.
Mijn vrienden verbazen zich erover als ik vertel dat er door veel Oekraïeners nog zo terugverlangd wordt naar het Sovjettijdperk. Hen lijkt het zo klaar als een klontje: Pukkeltje en Vlechtje zijn voor vrijheid en democratie en dan is de keuze snel gemaakt. Zo zit het dus niet. Ik hoor naast slechte dingen ook goeds over vroeger: goede en goedkope kinderopvang, degelijke pensioenen voor ouderen, gezondheidszorg, gratis naschoolse opvang, gratis muziek en theaterlessen, hoger onderwijs enzovoort. Al die voorzieningen zijn nu geslonken tot een absoluut minimum. Vandaar dat Janoekovitsj toch weer meer stemmen trekt, ondanks aantijgingen over corruptie, verbanden met zware criminaliteit en stemmenfraude.
Tot slot nog de vraag waarom de held van de Oranje Revolutie, Joesjtsjenko, zo'n nederlaag leed bij de laatste verkiezingen. Tijdens zijn bewind in het afgelopen anderhalf jaar heeft hij veel, voor vele Oekraïeners onbegrijpelijke, politieke compromissen moeten sluiten. Hij maakte slechte gas-deals met Rusland, ontsloeg Timosjenko als premier, liet corrupte zakenlieden en politici vrijuit gaan en ging zelfs in april dit jaar even flirten met aartsrivaal Janoekovitsj, toen de coalitiebesprekingen met Vlechtje niet van de grond kwamen.
Daarnaast zijn veel publieke voorzieningen achteruit gehold en zeker niet beter geworden onder invloed van Joesjtsjenko. Zo is hoger onderwijs voor velen bijna niet meer te betalen. Degenen die dat wel kunnen, kopen soms gewoon hun tentamencijfers. Ook zie je erg veel bedelende bejaarden op straat, wordt het gas steeds duurder en is ‘the embarassment of riches’ geen probleem voor de kleine, misselijkmakend rijke elite van het land. Ze paraderen zo alom aanwezig rond in de hoofdstad in hun hummers, geblindeerde terreinwagens, Armani kleertjes en Pradaschoenen, dat veel mensen (bijna) terug gaan verlangen naar vroeger.
(Tot slot toch ook nog even: Vlechtje zonder vlechtje maar met pukkeltjes...)
posted by Tonkinson @ 14:27
0 comments
